Intimidatie en machtsmisbruik

Macht is het vermogen om anderen te sturen in hun gedrag. In bepaalde gevallen is het maatschappelijk geaccepteerd dat iemands gedrag gestuurd wordt. Denk bijvoorbeeld aan de politie die de wet handhaaft of aan een leraar voor de klas. Soms maken mensen echter misbruik van macht, bijvoorbeeld als zij het gedrag van anderen in een richting sturen die vooral henzelf beter uit komt. Of als ze anderen dingen laten doen die ze eigenlijk niet willen. In dat soort gevallen spreken we van machtsmisbruik.

Intimidatie is iemands gedrag beïnvloeden door diegene angst aan te jagen. Het kan plaatsvinden door iemand in een machtspositie, richting iemand die minder of geen macht heeft. Bijvoorbeeld een trainer richting een speler of een bestuurslid richting de trainer. Intimidatie en machtsmisbruik komt daarbij vaak voor wanneer er machtsongelijkheid is. Deze ongelijkheid is aanwezig in de sport, maar hoeft geen probleem te zijn.

Herkennen
Wanneer iemand iets ervaart als intimidatie of machtsmisbruik verschilt per persoon. Voor de één kan iets intimiderend overkomen, terwijl dit voor de ander niet zo hoeft te zijn. Het is belangrijk om je bewust te zijn van machtsrelaties binnen de sportcontext en wat de gevolgen hiervan kunnen zijn. Hieronder staan een aantal situaties omschreven:

Een trainer maakt een sporter duidelijk dat die zaterdag niet in de basis staat, als er een bepaalde actie niet wordt uitgevoerd.
Als sporter moet je voor een wedstrijd gewogen worden. Dit wegen moet in je ondergoed gebeuren, omdat je volgens de trainer dan minder weegt.
Een trainer is tijdens een trainingskamp in het bezit van de sleutel van de hotelkamer van de sporter.
Een trainer verplicht een sporter tot het gebruiken van cafeïnepillen (legaal). Hij is van mening dat je prestatie hierdoor verbetert.
Een bestuurslid dreigt met het niet verlengen van het contract van een trainer.
Een trainer selecteert sporters ten overstaan van de hele selectiegroep.
De sponsor eist van een sporter dat deze aanwezig is bij een evenement, ook als dat betekent dat hij pas laat kan gaan slapen terwijl de volgende dag een wedstrijddag is.
Een trainer van een gehandicapte sporter weigert diens rolstoel te duwen, tenzij hij bepaalde dingen voor hem doet.
Een sporter geeft een negatieve evaluatie over een trainer. De trainer hoort hiervan en negeert de sporter tijdens trainingen.
Een trainer houdt relevante informatie over een kind achter voor de ouders van dat kind.

Het is goed om te bedenken dat macht vaak niet gekoppeld is aan een persoon, maar aan een situatie. Iemand kan als trainer met de medetrainers gelijkwaardig omgaan, maar als trainer met sporters deze macht misbruiken. Denk na over jouw rol binnen de sport en hoe jouw gedrag anderen kan beïnvloeden. Nog belangrijker: maak het onderwerp bespreekbaar binnen jouw sportteam en vereniging. Wil je daarnaast sparren, zoek je (preventief of reactief) advies, een luisterend oor of wil je een melding doen op het gebied van intimidatie en machtsmisbruik in de sport? Neem hier contact op met CVSN.